Hidradenitis Suppurativa (HS), halk arasında bilinen adıyla köpek memesi hastalığı, kronik ve tekrarlayıcı seyreden bir deri altı iltihabi hastalıktır. Genellikle koltuk altı, kasık, anüs çevresi, kalça ve meme altı gibi kıllı ve ter bezlerinin yoğun olduğu bölgelerde ortaya çıkar. Zamanla derin nodüller, ağrılı apseleşme, fistül gelişimi ve ciltte kalıcı izlere neden olabilir.
Bu hastalık yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir ve doğru yönetilmediğinde ilerleyici seyredebilir. Erken tanı ve kişiye özel tedavi yaklaşımı önemlidir.
Hidradenitis Suppurativa Neden Olur?
HS’nin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, güncel veriler hastalığın foliküler bir tıkanma ve sonrasında gelişen kronik inflamasyon sonucu ortaya çıktığını göstermektedir.
Hastalığın gelişiminde rol oynayan başlıca faktörler:
- Kıl Folikülü Tıkanması: Kıl köklerinin tıkanması ile başlayan süreçte folikül şişer, patlar ve çevre dokuda iltihap gelişir.Tıkanma sonrası iltihaplanma bir kısır döngü oluşturarak nodül, apse ve fistüllere yol açar.
- Genetik Yatkınlık: Hastaların yaklaşık %30–40’ında aile öyküsü bulunur.
- Hormonal Etki: Genellikle ergenlik sonrası başlar. Kadınlarda daha sık görülmesi hormonal etkinin önemini göstermektedir.
- Obezite ve Sigara: Obezite, terleme ve sürtünmeyi artırarak hastalığı kötüleştirir.Sigara, foliküler tıkanmayı artıran önemli risk faktörlerindendir.
- Bağışıklık Sistemi Yanıtı: Aşırı inflamatuar yanıt kronikleşmeyi hızlandırır.
Hidradenitis Suppurativa Hangi Bulgularla Ortaya Çıkar?
HS, çok farklı klinik şikâyetlerle kendini gösterebilir. Hastalığın tipik bulguları:
- Ağrılı Kırmızı Şişlikler: Genellikle “içi dolu, acı veren sert kitle” şeklindedir. Koltuk altı ve kasıkta sık görülür.
- Kısa Sürede Apseleşme: Şişlikler zamanla yumuşar ve cerahatli akıntı başlar.
- Tekrarlayan Ataklar: Aynı bölgede tekrar tekrar apse oluşur.
- Fistül Gelişimi: Cilt altında tünel şeklinde iltihaplı kanallar oluşabilir. Kronikleşmenin en önemli göstergesidir.
- Kötü Kokulu Akıntı: Hastanın sosyal hayatını olumsuz etkileyebilir.
- Ciltte Kalınlaşma ve İzler: Zamanla deride sert bantlar (skar dokusu) oluşur.
Hidradenitis Suppurativa Tedavi Seçenekleri
Hastalığın evresine ve şiddetine göre tedavi planı yapılır. Amaç iltihabı kontrol altına almak,
Atakları azaltmak, apse ve fistülleri tedavi etmek, hayat kalitesini artırmaktır.
- Yaşam Tarzı Düzenlemeleri: Sigaranın bırakılması, kilo verilmesi, sürtünmeyi azaltacak giysiler, cildi tahriş etmeyen temiz içerikli ürünler
- İlaç Tedavileri: Topikal antibiyotikler (hafif evrelerde), Sistemik antibiyotikler (orta–ağır evrelerde), İmmünmodülatör ilaçlar, Biolojik ajanlar (anti-TNF tedavileri) – ileri evre HS’de oldukça etkilidir.
- Girişimsel İşlemler: Apse drenajı, fistül traktlarının temizlenmesi, enzimatik veya lazer destekli temizleme prosedürleri (uygun hastalarda)
- Cerrahi Tedavi: İleri evre HS’de en etkili yöntemdir. Lokal eksizyon, geniş eksizyon ve rekonstrüksiyon yöntemleri, kronik, skarlı ve fistüllü alanlarda kalıcı çözüm sağlar. Cerrahi tedavi, özellikle tekrarlayan ve uzun süredir devam eden lezyonlarda hayat kalitesini ciddi ölçüde artırır.
Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tedavi edilmeyen Hidradenitis Suppurativa zamanla ciddi sorunlara yol açabilir:
- Kronik ve tekrarlayan deri enfeksiyonları
- Kalıcı iz ve skar dokusu
- Geniş fistül ağları
- Kötü kokulu akıntı nedeniyle sosyal izolasyon
- Ağrı ve hareket kısıtlılığı
- Nadir de olsa uzun dönemli ağır HS’de skuamöz hücreli cilt kanseri gelişme riski
Erken müdahale komplikasyonları önemli ölçüde azaltır.
Hangi Hastalıklarla Birlikteliği Olabilir?
HS sıklıkla bazı hastalıklarla beraber görülebilir:
- Metabolik sendrom
- Obezite
- Diyabet
- Polikistik over sendromu (PCOS)
- İnflamatuar bağırsak hastalıkları (özellikle Crohn)
- Akne ve diğer foliküler hastalıklar
- Depresyon ve anksiyete bozuklukları (yaşam kalitesindeki bozulmaya bağlı)
Bu nedenle HS hastalarının multidisipliner takip edilmesi önemlidir.
Hidradenitis Suppurativa, erken dönemde basit lezyonlarla başlayan ancak zamanla ilerleyip yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilen kronik bir hastalıktır. Uygun tedavi ve doğru yönetimle hastalık kontrol altına alınabilir, ataklar azaltılabilir ve ileri dönem komplikasyonları önlenebilir.
